همان طور که می دانید سردخانه ها جزوی از صنعت امروزی محسوب می شوند و نگهداری از برخی مواد غذایی ، دارویی ، میوه و گوشت و… که قابل فاسد شدن هستند بدون استفاده از سردخانه امکان پذیر نیست. امروزه استفاده از یخچال برای یک خانه تبدیل به یک امر ضروری شده است. متقابلا استفاده از سردخانه نیز در صنعت امروزی مهم و حائز اهمیت است. سردخانه صنعتی به دو دسته : سردخانه زیر صفر و بالای صفر تقسیم بندی می شوند.
فرق بین سردخانه زیر صفر و بالای صفر چیست؟
• کمپرسور سردخانه‌ها با یکدیگر متفاوت است. به این صورت که کمپرسور زیر صفر، ظرفیت و قدرت کمتری نسبت به بالای صفر دارد.
• قدرت سیم پیچی کمپرسور در سردخانه زیر صفر و بالای صفر به صورت یکسان است. اما چون کمپرسور زیر صفر از فشار دیسچارج پایین تری برخوردار است، برای جا به جایی گاز بیشتر، قطر سیلندر کمپرسور آن را بزرگتر طراحی کرده اند.
• دمای سردخانه های زیر صفر معمولا بین منفی 18 درجه سانتی گراد الی منفی 20 درجه سانتی گراد است .اما در سردخانه های بالای صفر دمای هوا از 1 درجه سانتی گراد تا 5 درجه سانتی گراد است و در بعضی موارد تا 10 درجه سانتی گراد هم وجود دارند.
• فاصله بین فین ها در سردخانه‌ها با هم تفاوت دارد. به این صورت که فاصله فین ها در بالای صفر کمی بیشتر از زیر صفر است . علت این فاصله برای جلوگیری از تشکیل برفک بر روی سطح اُپراتور و کاهش دمای سردخانه است.
• سردخانه های بالای صفر جهت نگهداری از میوه ، دارو، سبزیجات، لبنیات و … مورد استفاده قرار می گیرد. اما از زیر صفر جهت نگهداری و انجماد مرغ، گوشت ، ماهی و … استفاده می شود.
• تفاوت بعدی بین سردخانه زیر صفر و سردخانه بالای صفر در سایز سوزن اکسپنشن ولو آن هاست. که
این سایز در سردخانه زیر صفر پایین تر از بالای صفراست.
سردخانه صنعتی زیر صفری – مشخصات و کاربردها
بعد از برداشت محصولات کشاورزی و باغبانی یا تولید مواد غذایی مختلف، نیاز به یک فضای نگهداری با شرایط مناسب و استاندارد است. با ساخت سردخانه ها شرایطی فراهم گردید تا تولید کنندگان و فعالان حوزه مواد غذایی و کشاورزی بتوانند تولیدات خود را برای مدت زمان بیشتری در یک شرایط ایده آل نگهداری کنند. سردخانه ها در انواع مختلفی طراحی و ساخته می شوند. به طور کلی می توان گفت که سردخانه ها به دو گروه سردخانه زیر صفری و بالای صفری تقسیم بندی می شوند که هر کدام ویژگی ها و کاربری خاص خود را دارند.
دمای نگهداری در سردخانه زیر صفری بستگی به نوع محصول دارد زیرا هر محصول دمای خاص خود را برای نگهداری نیاز دارد. حتی گاهی برای نگهداری برخی محصولات دمای این سردخانه ها لازم است به زیر 30 یا 40 درجه سانتیگراد برسد. اما دمای متداول این نوع از سردخانه ها 18- درجه سانتیگراد است. در هر صورت کلیه موادی که در سردخانه زیر صفری به صورت منجمد شده نگهداری می شوند.
این سردخانه بر اساس شرایط و کاربرد در سه شکل متحرک یا پرتابل، کانکسی و ثابت (سوله های اتاقی یا بزرگ صنعتی) ساخته می شوند. به طور کلی اجزای تشکیل دهنده این سردخانه ها شامل؛ کمپرسور (موتور سردخانه)، اواپراتور، مخزن ها، سیستم الکترونیکی، شیرآلات و ابزارهای کنترلی، کندانسور و مبرد است. در این نوع از سردخانه ها برای مدیریت و کاهش مصرف انرژی طراحی و ساخت درب های استاندارد و مناسب بسیار اهمیت دارد. این درب ها به سه شکل مختلف طراحی می شوند که شامل موارد زیر می شود:
1- درب های لولایی
2- درب های ریلی که به درب های کشویی نیز شهرت دارند
3-درب های ریلی کنترل اتمسفر
کاربرد سردخانه زیر صفری
سردخانه زیر صفری با تنظیم دمای مناسب باعث جلوگیری از فساد مواد غذایی می شود. این سردخانه ها در مراکز بزرگ فروش مواد غذایی، سوپرمارکت ها، صنایع تولید محصولات شیلاتی، کارخانه های تولید مواد لبنی مثل کره و بستنی و…، کارخانه های تولید محصولات غذایی منجمد، مراکز فروش مواد پروتئینی و کشتارگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند. سردخانه زیر صفری برای نگهداری محصولات و مواد غذایی متنوعی مورد استفاده قرار می گیرد. این محصولات شامل موارد زیر می گردد:
1- انواع گوشت ها که شامل گوشت قرمز و ماهی می شود.
2- نگهداری مواد غذایی نظیر محصولات لبنی (بستنی، پنیر و کره)
3- برخی محصولات کشاورزی مانند خرما
4- محصولات غذایی آماده منجمد مثل انواع برگرها و…
انواع سردخانه زیر صفری
معمولا دمای این نوع سردخانه ها بین منفی 18 درجه سانتی گراد تا منفی 20 درجه سانتی گراد می باشد. در بعضی موارد نیز با استفاده از کمپرسورهای دو مرحله ای و مبردهای خاص امکان رسیدن دمای آن به منفی 40 درجه سانتی گراد نیز هست. این نوع سردخانه ها معمولا برای نگهداری و انجماد طولانی مدت انواع محصولات گوشتی و پروتئینی و مواد غذایی و… کاربرد دارد. سردخانه زیر صفر را از نظر ساختار می توان به :
● سردخانه کوچک
● سردخانه کانتینری( کانکسی)
● سردخانه صنعتی دسته بندی کرد.
سردخانه کوچک
این نوع محصول معمولا در مکان هایی مانند: هایپرها، فروشگاه ها و… مورد استفاده قرار می گیرند. تجهیز کردن این نوع سردخانه ها به وسیله یک یونیت صورت می گیرد. همچنین زمان نگهداری از مواد غذایی در این نوع سردخانه ها کوتاه است و از این نوع سردخانه ها در جهت ذخیره سازی مواد غذایی به مدت طولانی استفاده نمی شود.
سردخانه کانتینری (کانکسی)
این نوع سردخانه در جهت نگهداری مواد غذایی در سکوهای نفتی و شناور ها به مدت طولانی تر، مورد استفاده قرار می گیرند. در ساخت سردخانه های کانکسی از نظر ابعاد و اندازه هیچ محدودیتی وجود ندارد، ولی سردخانه های کانتینری تنها در دو سایز 20 فوت و 40 فوت تولید می شوند.
سردخانه صنعتی
این نوع سردخانه ها در جهت انبار سازی و یا نگهداری طولانی مدت محصولات و مواد غذایی در حجم بالاتر،در ابعاد و اندازه های بزرگتری طراحی و ساخته می شوند. به این صورت که ساخت سیستم تولید برودتی آن ها به دو روش چند یونیته یا رک انجام می شود. این نوع سردخانه معمولا در جهت انبار سازی مواد پروتئینی (گوشت، ماهی، مرغ و…)و یا بعضی از میوه ها و خشکبار برای مدت طولانی تری مورد استفاده قرار می گیرند.
سردخانه صنعتی بالای صفر – مشخصات و کاربردها
سردخانه ها به صورت کلی براساس دما در دو گروه سردخانه بالای صفری و سردخانه زیر صفری تقسیم بندی می شوند. تفاوت بین این دو نوع سردخانه در قدرت و ظرفیت کمپرسورهای آن ها است. در واقع سردخانه زیر صفری قدرت کمتری نسبت به سردخانه بالای صفری دارند. دمای مخصوص سردخانه‌های بالای صفری برای نگهداری مواد غذایی و محصولات خود، دمای بالاتر از نقطه انجماد است. از این رو عموما دمای این نوع از سردخانه ها حدود 0 الی 4 درجه سانتیگراد است. سردخانه بالای صفری به کمک سیستم تراکمی قادر هستند دمای سردخانه را بالای صفر نگاه دارند. این روش کاهش دما دارای چهار مرحله است که به سیکل تبرید تراکمی شهرت دارد.
چهار مرحله ای اصلی در سردخانه بالای صفری
- تراکم
- چگالش
- انبساط
- تبخیر
اجزای اصلی دستگاه سردخانه‌بالای‌صفری دارای چهار بخش اصلی است که شامل اواپراتور، شیر انبساط، کمپرسور و کندانسور می‌شود. عامل سرد کننده یا مبرد فاکتور اصلی فرایند سرمایش محسوب می شود. مبردهایی که در این نوع از سردخانه ها کاربرد دارد شامل مبرد فریونی و مبرد آمونیاکی می شود. استفاده از مبردهای آمونیاکی به دلیل خاصیت سمی که دارند خطرناک هستند و بیشتر برای سردخانه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. اما در مقابل مبردهای فریونی به دلیل تنوع بالا، کاربرد بسیار گسترده تری دارند.
کاربرد سردخانه بالای صفری
این نوع از سردخانه ها باعث افزایش ماندگاری محصولات و مواد غذایی می شوند. این ویژگی باعث می شود کیفیت مواد غذایی و محصولات کشاورزی هنگام عرضه به بازار فروش افزایش یابد. سردخانه‌بالای‌صفری بیشتر جهت حفظ و نگهداری میوه جات، سبزی جات، داروها و محصولات لبنی نظیر شیر، دوغ و ماست، گوشت تازه و هر محصولی که برای نگهداری به دمای بالاتر از صفر نیاز دارد، مورد استفاده قرار می گیرد.
برای ساخت یک سردخانه باید ابتدا تعیین شود که این سردخانه چه کاربری دارد و برای نگهداری چه محصول یا محصولاتی قرار است مورد استفاده قرار بگیرد. زیرا هر محصول دمای نگهداری خاص خود را دارد. در مرحله بعد میزان ظرفیت مورد نظر، شرایط اقلیمی منطقه و… باید مشخص گردد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این سردخانه با توجه به موقعیت و کاربری آن می تواند به صورت و ابعاد های مختلفی طراحی گردد. به عنوان مثال می تواند به صورت ثابت، قابل انتقال یا حتی به شکل کانکس ساخته شود.
در این نوع سردخانه ها، از سیستم تراکمی در جهت کنترل و ثابت نگه داشتن دمای محیط (چند درجه بالای صفر) استفاده می شود. از سردخانه بالای صفر برای نگهداری از محصولاتی که نیاز به دمای بالاتر از صفر دارند مانند: میوه ، سبزیجات، دارو و … استفاده می شود.
ظرفیت و دمای سردخانه بالای صفر
دمای سردخانه بالای صفر بین 1 تا 5 درجه سانتی گراد است. البته نمونه های دیگری هم هستند که به ندرت از آن ها استفاده می شود و از دمایی ما بین صفر تا 10 درجه سانتی گراد برخوردار هستند. این نوع سردخانه ها ظرفیتی بالغ بر10000 تا 20000 تن تبرید را دارا می باشند. تجهیزات استفاده شده در این نوع سردخانه ها مشابه سردخانه های زیر صفر است.
تنها تفاوت موجود میزان انرژی مصرفی برای کنترل دمای محیط است، که این نوع سردخانه از انرژی کمتری جهت کاهش دمای محیط خود استفاده می کند. لازم به ذکر است که استفاده از این نوع سردخانه ها در دوره کوتاهی از سال انجام می شود و به همین دلیل نیاز به استفاده از برخی سیالات و عایق کاری دیوار ها نیست.
چند نکته در مورد سردخانه زیر صفر و بالای صفر
• مسیرهای جریان هوا و تهویه، با عملکرد سردخانه بالای صفر ارتباط مستقیم دارند. به این صورت که برای عملکرد بهینه سردخانه ها، بهتر است مجهز به تجهیزات نمایش گردش هوای داخل سردخانه باشند.
• این سردخانه ها را عموماً به صورت چند طبقه تولید می کنند. دمای هوای طبقات پایین تر به دلیل جریان همرفتی هوا کمتر از سایر نقاط است و برای نگهداری از مواد غذایی که نیاز به دمای پایین تری دارند، مناسب است.
• زمان انجماد مواد غذایی در تونل های انجماد با سردخانه ها متفاوت است . در تونل انجماد در دمای پایین ، سرعت فرآیند انجماد بسیار بالاست، ولی در سردخانه ها با سرعت نسبتاً آرام تری این فرآیند انجام می شود.
• سیستم سردخانه ها مجهز به یک حرارت سنج است. و به وسیله آن دمای نقاط مختلف سردخانه در هر لحظه اندازه گیری و گزارش می شود.
• در بعضی سردخانه ها به داخل اتاق، گاز دی اکسید کربن تزریق می شود. این عمل در جهت کاهش غلظت برخی گاز ها نظیر اکسیژن صورت می گیرد.
برای مشاوره رایگان با کارشناسان مجرب بام تبرید سازان، از طریق تماس با ما یا پر کردن فرم تماس در همین صفحه، جزئیات درخواست خود را برای ما ارسال کنید.
